Een extra dimensie voor ruimtelijke informatie met geodesign
De hoeveelheid aanwezige data bij Rijkswaterstaat (RWS) is enorm. Het is belangrijk om deze informatie zodanig te ontsluiten dat er binnen de planvorming optimaal gebruik van kan worden gemaakt. Een goede kaartafbeelding is een belangrijke eerste stap voor het gebruik van ruimtelijke informatie in de besluitvorming. Een goed voorbeeld hiervan is het project Visueel Programmeren bij RWS, waarbij belangrijke keuzes voor de onderhoudsplanning op basis van een kaart worden genomen in plaats van lijsten met maatregelen.
Geodesign sluit goed aan bij bovenstaande uitdaging. Het startpunt is een kaart waarop belangrijke informatie voor de planning op een voor de beslisser toegankelijke manier staat afgebeeld. Wat erbij komt, zijn tools die het makkelijker maken om met deze informatie plannen te maken. Kenmerkend voor een geodesign tool is dat het gaat om:
- ruimtelijke informatie;
- directe interactie met de gebruiker;
- het maken van een ruimtelijk ontwerp.
Het meest zichtbare is dat hierbij gewerkt wordt met een groot touch screen. Deelnemers met verschillende kennisachtergronden, vaardigheden, verantwoordelijkheden en disciplines staan rond dit scherm en maken samen een ruimtelijk ontwerp. Kenmerkend is dat de kaart als praatplaat functioneert. Informatie is beschikbaar in een verzameling kaartlagen en invoer van de deelnemers wordt door henzelf via het touch screen aan de kaart toegevoegd. Dit werkt stimulerend en geeft structuur aan de discussie. Bovendien leidt het tot een gezamenlijk product.
Onderstaande figuur geeft aan dat met geodesign verschillende disciplines samengebracht worden: informatie technici, ruimtelijke experts, ontwerpers en lokale betrokkenen.
Figuur 1 Geodesign als samenwerking tussen disciplines (bron: Steinitz, 2012)
Project RWS Oost-Nederland
Het SPINlab voert samen met RWS CIV (Centrale Informatievoorziening) een verkenning uit naar de toepassingsmogelijkheden van Geodesign bij RWS. Er is inmiddels een prototype gemaakt van een geodesign tool voor het programmeren van onderhoud aan bruggen, sluizen en waterwegen.
Foto 1 Demonstratie van het prototype tijdens een trainee meet & greet
Workshop Geodesign voor GIS-Geo-Analyse adviseurs
Op 23 januari jl. vond de workshop Geodesign voor GIS-Geo-Analyse adviseurs plaats bij RWS Westraven te Utrecht. De workshop had drie doelen:
- Kennismaken met geodesign: Wat is het en hoe leg ik het uit aan mijn collega’s?
- Welke tools zijn beschikbaar: wat zijn de mogelijkheden en beperkingen?
- Voor welke vraagstukken kan geodesign worden ingezet bij RWS?
Foto 2 Workshop Geodesign voor GIS-Geo-Analyse adviseurs
De workshop werd afgesloten met een inventarisatie van de kansen voor geodesign bij RWS.
Foto 3 Inventarisatie van de kansen voor geodesign
Dit leverde een groot aantal voorbeelden van mogelijke kansen op:
Aanleg droge infrastructuur (geel): Rondweg A2 Eindhoven; Verbinding A8 – A9; Nieuwe Westelijke Oeververbinding (NWO) Rotterdam; Nieuw Stuk Rijksweg A13/A16; Planstudie Knooppunt Hoevelaken; Planstudie Ring Utrecht; Schiphol, Amsterdam Almere; Almere-Lelystad: baan erbij; BIM aanleg projecten; doortrekken A15 naar A12.
Aanleg natte infrastructuur (oranje): Verdieping Nieuwe Waterweg; Windmolenpark op zee; Afsluitdijk; Maximakanaal; Kustlijnzorg (suppletie), Sluis IJmuiden; Sluis Kornwerderzand; zandwinlocaties IJsselmeer.
Omgevingsbeheer (groen): Planning Geluidssanering Gevels, Ontwikkeling Centrum-Utrecht (Stadslab), Gebiedstafel van Utrecht; Overdracht percelen recreatiegebied Nijkerk; Fuiklocaties Markermeer/IJsselmeer; Peilbesluit Markermeer/IJsselmeer.
Onderhoudsprogrammering (roze): Bepalen werkgebied weginspecteurs RWS; Opslaglocaties zoutvoorraad; Stormschade havenhoofden IJmuiden; Waterplanten IJsselmeergebied; Programmering Onderhoud (RUPS).
Uit de verkenning kwam verder naar voren dat geodesign kan bijdragen aan het zorgen voor één uitvoeringsplan als één overheid. Geodesign biedt een integrale gebiedsgerichte aanpak met stakeholders binnen en buiten RWS, waarbij meer inzicht kan worden verkregen in de lokale problematiek en achterliggende data. Knelpunten en kansen kunnen gezamenlijk worden geïdentificeerd, om toekomstvaardiger te kunnen handelen en meer draagvlak bij betrokkenen te creëren.
In een volgend project wordt de ontwikkelde demo voor RWS Oost verder uitgewerkt en ingezet bij de planning van het onderhoud van RWS Oost. Daarnaast wordt nog actief gezocht naar andere toepassingsmogelijkheden.